Een gezicht
“Als ik bij mijn familie ben, doe ik mij anders voor en mijn vriendin gaat nooit mee. Dat heeft te maken met de dingen die ik heb meegemaakt met mijn familie. Ik voel me verraden door hen. Ik ben namelijk onder valse voorwendselen naar Turkije gelokt. Daar heb ik heftige dingen meegemaakt, veel klappen gehad. Ze wilden van alles met me doen. Ik heb hierdoor ook een tijdje ondergedoken gezeten.”
Je kunt in de zaal een speld horen vallen. “Einde citaat”, zeg ik. Het publiek -120 paar ogen- kijkt gespannen naar Esra, een van de vrouwen die haar verhaal liet optekenen in de publicatie ‘Ik ben Turkse en ik ben lesbisch’. Ik las zojuist een citaat voor uit haar interview. Al lezend zou je de pagina omslaan en Esra misschien al snel weer vergeten. Maar nu staat ze hier, in levende lijve. Een knappe jonge vrouw, politieagente, met een open en eerlijk gezicht. Moedig. Zenuwachtig. Vergevingsgezind.
“Hoe kwam je familie ertoe om zoiets te doen, denk je?”, vraag ik haar.
“Ik denk dat ze er alles aan wilden doen om me ‘beter’ te maken, zegt ze. Ze zagen het als een ziekte die ze moesten bestrijden. Voor hen was het een daad uit liefde.”
Onberoerd heeft het haar natuurlijk niet gelaten. Ze begint nauwkeurig uit te leggen hoe het je tekent en kwetst om niet erkend en geliefd te worden als de persoon die je werkelijk bent. Daar breekt ze dan toch, er komen tranen. De zaal breekt mee. Dapper maakt ze haar verhaal af. Ik ervaar een golf van emotie in mijn lijf. Als dagvoorzitter ben je volledig afgestemd op je publiek, transparant voor wat er in de zaal leeft op zo’n moment.
Esra is niet de enige vrouw die vandaag aanwezig is. Er zijn drie andere Turkse lesbische vrouwen die hun verhaal vertellen. Soms zijn ze niet eens voor hun eigen familie uit de kast. Toch staan ze hier. Omdat het maar eens moet: Turkse lesbische vrouwen een gezicht geven. Voor de Turkse gemeenschap. Voor de leerlingen van het ROC van diverse culturen die in ruime getale aanwezig zijn. Voor de Tweede Kamer, hier vertegenwoordigd. Voor allerlei mensen van verschillende organisaties die aanvoelen dat ze er ook iets mee moeten. Voor de gemeente Amsterdam, die het project mede heeft gefinancierd en waarvoor wethouder Kukenheim het boekje in ontvangst zal nemen.
Wat kunnen we voor deze vrouwen doen? De zaal begint aarzelend, onder de indruk van de verhalen en de emotie die daarmee is losgemaakt. Maar na enige aanloop komt men op stoom. Een lesbische migrantenvrouw in het openbaar bestuur aanstellen, bijvoorbeeld als burgemeester. Meer samenwerken: alle bestaande initiatieven en krachten bundelen om dit moeizame proces verder te helpen. Iemand die bij kankerbestrijding onder Turken werkt biedt spontaan zijn netwerk aan. En verder: lesbische migrantenvrouwen als ambassadeurs aanstellen. Als rolmodellen voor de klas vragen. Als Turkse hetero openlijk je steun uitspreken voor Turkse lesbische vrouwen. Bordjes voor scholen maken met de regenboogvlag om aan te geven dat de school homovriendelijk is. Artikel 1 van de grondwet in scholen ophangen. De temperatuur loopt op in de zaal van HTIB Amsterdam.
Het panel met tweede kamerlid Keklik Yücel, Yusuf Altuntas van de Islamitische Scholen Besturen Organisatie en Zeki Arslan van Forum, wordt bestookt met vragen en tips. Spannendste vraag: wat zou mijnheer Altuntas ervan vinden al zijn eigen zoon of dochter thuis kwam vertellen dat hij of zij homoseksueel is? Hij aarzelt, vindt het zichtbaar lastig, geeft flegmatiek aan dat hij het contact met zijn kind niet zou verbreken. Maar de uitvoering van homoseksualiteit steunen, dat zou een stap te ver gaan. Ook in het Islamitisch onderwijs trouwens, noemt hij het een ‘worsteling’ en een ‘proces’ hoe men de verplichte voorlichting over seksuele diversiteit wil invullen. Eigen lesmateriaal ligt bij de drukker.
De uitsmijter van de dag komt van een man in het publiek die het laatste woord krijgt. “Ik ben docent” begint hij, “en morgenvroeg ga ik mijn leerlingen geen rekenen geven, maar het gesprek aan over dit onderwerp”.
De zaal staat op zijn kop.
De dagvoorzitter is gelukkig.
Noot: 'Ik ben Turkse en ik ben lesbisch' is een project van Stichting Katilim. De publicatie met de verhalen van de vrouwen is gratis bij Mowlam te verkrijgen.